Nit hard
Schaatsleraar Bertus Braamhaar op de iesbane in Eanske begun elke les met: “Nit hard schaatsen, mear móói schaatsen. Det mu’j learn!” zea-r-e. Volgens um was ‘t vuural krachen spoaren en “oetskeajen met det onbenullige gezweej met de oarme. Det kost allene mear energie. Haande op de rugge, iets duur de knene, nen heanigen slag en heanig beginnen.” Oezelf dus nooit oawerschatten.
Nen heeln aandern tak van sport is zingen in groepsverbaand. Ik weet nit woer de kearls biej de Riessense koren op selecteerd wordt. Mear het geet vaste nit as biej de skaatsles: nit hard zingen, mear móói zingen. Zol ’t kommen duur de badkamerbouwers? Dee maakt mooie holle ruumtes en a’j doar begint te zingen deank iej al heel gaauw: “Det kleenkt al geent slech.” Dan wordt ze lid van een koor en dan kriegnt ze ineens heel völle zelfvertrouwen.
Ik beseffe det dit ne echte Riessense kwestie is umdet doar op zöandag de koarken nog vol zit. Doar vaalt het miej op det vuural koorkearls zik duudlik loat heuren. Het hef – volgens miej - nit dreks met de manere van zingen te maken. Jans van de Fieneman (Harmsen) zat twee baanken vuur oons in de koarke. Hee har aaltied biej ’t mannenkoor ezungen en doar hadn ze Jans eleard um alle wöarde heel good oet te sprekken. Biej de Oo’s maaktn hee de lipn zo roond as nen foebal en biej de Aa’s gong een moond tot achter de oorn lös. Min va zea dan: “Jans dut ’n moond zo vear lös, doar kan wal een half brood in.” Mear Jans heurden iej der nóóit boawn-oet zingen. Jans zung as skaatskenloopn: nit hard mear mooi.
’n Oaln Herman Haverkate van de Twentsche Courant maakten eens nen dienst met in de Scheeldkoarke. Hee zat nöast nen vreandelijken kearl. Doar kreeg-e peppermeunten van, mear den kearl zung “als een cirkelzaag”, schreef Haverkate. Miskien nog nit eens vaals, mear wat kearls hebt ’n soort broam an de stemme en den krop oe in ‘t oor. A’j doar op goat lustern, dut ’t gewoon zear. Mear miskien hebt ongeschoolde zangers det van zikzelf heelmoals nit duur. Mear kearls met koorscholing zollen better mutten weetn.
De praktijk is aanders. De leste poar wekken zat ik wier eens in de buurte van kearls dee lid van een koor zeent. Wat onméúnig hard zingen. En iej köant ‘r nit langshen lustern. In de koarke wi-j doar vanzelf gin doonderieje umme maakn. Mear better zol wean een apart vak vuur de harde zingers. Dan hoownt ze zik nit mear te bewiezen teegnoawer de gewone leu. En dan hange viej doar ‘n bröd boawen met: nit hard, mear mooi.
Gerrit Dannenberg